طراحی و راه اندازی دیتاسنتر با توجه به این که مراکز داده پدیده مهم در نسل امروز ارتباطات است، دارای تکنولوژی بالا و بسیا
در دنیای مدرن امروز، همه ما اهمیت ذخیره اطلاعات را میدانیم و با دنیای وب آشنایی داریم. با گسترش فناوری، طراحی و راه اندازی دیتاسنتر برای حفظ و ذخیره اطلاعات و ایجاد سیستم‌های یکپارچه برای ذخیره‌سازی یک امر حیاتی و الزامی محسوب می‌شود.
دیتاسنتر چیست؟
دیتاسنتر پدیده مهم در نسل امروز ارتباطات است. با شکل‌گیری و هدفمندی مفهوم وب در اینترنت ( اوایل دهه ۱۹۹۰ میلادی)، پروتکل HTTP، عاملی برای سهولت انتقال پیام و اطلاعات بین افراد شد. در واقع ارسال و اشتراک گذاری اطلاعاتی نظیر متنها، صداها، عکس و فیلم با سرعت بیشتر و دقت بهتری انجام می‌گرفت. نتیجه کار با استقبال عمومی و افزایش کاربران دنیای اینترنت روبرو شد.
این شرایط هرچند جذاب و همه پسند به نظر می‌آمد اما خطوط و سرورهای قدیمی مورد استفاده، جوابگوی حجم عظیم کاربران اینترنت نمی‌شد. از این رو برخی شرکت‌ها تصمیم به ارائه راهکار و اقدام به راه اندازی مرکزی برای نگهداری داده‌ها بنام DATA Center ( دیتاسنتر ) یا مرکز داده (عملکرد تحت وب) نمودند.
دیتاسنتر (Data Center)در لغت به معنی مرکز داده است. اما در فناوری آی‌تی، دیتاسنتر از مجموعه عناصری مثل یک محیط فیزیکی، سرورها، محیط‌های ذخیره اطلاعات و سرویس‌های ارتباطاتی تشکیل شده و عملکرد صحیح و استاندارد آن باعث سرعت سرویس، ایجاد پایداری، تداوم کسب و کار و بقای سازمان شما خواهد شد.
در واقع:
دیتاسنتر یا مرکز داده، به مکانی گفته می‌شود که گروه عظیمی از سرورهای کامپیوتری و تجهیزات شبکه با استفاده از امکانات زیرساختی و ارتباطی برای رایانش و میزبانی مجموعه بزرگی از داده‌ها، در آن مکان برطبق اصول طراحی و راه اندازی دیتاسنتر ایجاد شده باشند. به زبان ساده‌تر، دیتاسنتر محل استقرار تعداد زیادی از سرورهای کامپیوتری است که در کنار هم و بدون وقفه، امور مربوط به رایانش، ذخیره‌سازی و انتقال داده‌ها را انجام می‌دهند. صدها یا هزاران سرور فیزیکی در رکها، قفسه‌ها و اتاق‌های مختلف با شرایط بهینه، سرویس و پشتیبانی تخصصی در دیتا سنترها نگهداری می‌شوند.
دلایل ایجاد مراکزداده یا دیتاسننترها
حجم فعالیت بعضی از سرویس‌ها به حدی است که در برخی مواقع حتی تا ۱۰ سرور کامپیوتری نیز جوابگوی نیازهای آنها نیستند. دیتاسنترها با در اختیار داشتن سرورهای متعدد و قوی، علاوه بر اینکه امکان انتقال و بارگذاری اطلاعات را با سرعت بالا در دنیای اینترنت فراهم می‌کنند، امکان راهاندازی سرورهای وب را برای عموم مردم و مهم‌تر از آن برای شرکت‌های تجاری فراهم کردند.
دیتاسنتر های بسیار متنوع در سراسر شبکه جهانی اینترنت در حال سرویس‌دهی هستند که برخی از این مراکز، استفاده تجاری محدود درون سازمانی دارند و برخی دیگر در اینترنت به صورت تجاری یا عمومی قابل استفاده هستند.
دیتاسنتر ها شامل چه سیستم‌هایی است؟
دیتاسنتر ها، به طور کلی می‌توانند شامل قسمت‌های زیر باشند. این قسمت‌ها، بسته به دسته‌بندی مرکز داده می‌تواند متغیر باشد. اصولا پیاده سازی زیرساخت یک دیتاسنتر و بخش فیزیکی آن شامل تاسیسات سیستم های خنک کننده کابل کشی جزء خدمات پسیو شبکه تقسیم بندی می گردد. در طراحی و راه اندازی دیتاسنتر باید نسبت به سستم های مورد نیاز آگاهی کافی داشته باشیم سپس طراحی را شروع کنی
سیستم شبکه در دیتاسنتر
- تجهیزات شبکه مانند سوییچ‌ها، مسیریاب‌ها
- تجهیزات امنیتی مانند دیواره‌های آتش، IDSها و IPSها، ضدویروس‌ها و سایر سامانه‌های امنیت شبکه
- سیستم مدیریت و پایش شبکه
- سرویس گرها، شامل انواع سرورها و برنامه‌های مورد نیاز آنها
- تجهیزات غیرفعال شبکه:
- سیستم کابل کشی و مدیریت کابل‌ها
- چینش و آرایش محیط داخلی مرکز داده
سیستم‌های نرم‌افزاری در دیتاسنتر
- سیستم‌های امنیت اطلاعات و حفظ امنیت نرم‌افزار
- سیستم‌های مدیریت سیستم‌های عامل، بانک‌های اطلاعاتی و برنامه‌های کاربردی
- سیستم‌های یکپارچه‌سازی اطلاعات
سیستم توزیع قدرت
- سیستم‌های توزیع قدرت
- سیستم کابل کشی و مدیریت کابل‌ها
- سیستم‌های کنترل قدرت
- سیستم‌های پشتیبان قدرت
- سیستم‌های پایش قدرت و نیرو
سیستم ذخیره‌سازی
- سیستم ذخیره‌سازی داده‌ها
- سیستم پشتیان‌گیری و نگهداری قابل اطمینان پشتیبان‌ها
- سیستم بازیابی اطلاعات
سیستم تأسیسات دیتاسنتر ها
- سیستم HVAC
- لوله‌کشی
سیستم فیزیکی
- سیستم‌های کنترل دسترسی فیزیکی
- سیستم‌های پایش فیزیکی و محیطی
- راه کارهای مقابله با تهدیدات فیزیکی و محیطی
فضای دیتاسنتر
فضای دیتاسنتر، طراحی و چیدمان تجهیزات داخلی آن به نوع سرورها بستگی دارد. و در دو نوع Rackmount یا Desktop آنها را می‌بینید. سرورهای رک مونت دارای فضای اشغالی کمتر، قابلیت ارتقای بسیار محدود و قیمت بالاتری هستند. اما سرورهای دسکتاپ با فضای اشغالی بیشتر و هزینه پایین‌تر توان ارتقای بسیار بالایی دارند. اکثریت Data Center ها از سرورهای Desktop استفاده می‌کنند.
در سرورهای دسکتاپ، عموما دیتاسنترها دارای سقف‌های بلند و رک‌های بزرگ هستند تا سرورهای بیشتری در خود جای دهند.
ویژگی یک دیتا سنتر خوب و مدرن:
یک دیتاسنتر خوب و کارامد، می‌تواند با استفاده بهینه از ظرفیت‌ها وحداکثر استفاده را از فضای فیزیکی، قدرتمندترین توان پردازشی، ذخیره‌سازی و پیاده‌سازی شبکه را داشته باشد.
دیتاسنترهای مدرن با زیر ساخت اصولی و منعطف، می توانند خود را با رشد سریع تکنولوژی‌ها همگام نمایند. همین موضوع باعث می شود که به سادگی بتوان آنها و سرویس های تحت عملکرد آنها را ارتقا داد. در واقع این مراکز باید آمادگی داشته باشند تا جوابگوی ظرفیت‌ها و کارکردهای مورد نیاز در آینده نیز باشند. همچنین می بایست این مراکز داده با تجهیزات به روز و کارآمد مجهز شوند.
نحوه طراحی و راه اندازی دیتاسنتر
در نظر داشتن نحوه طراحی و راهاندازی یک دیتاسنتر کارآمد بخصوص برای کسب و کارهای مدرن امروزی، بسیار حیاتی است. هر خطا و سهل‌انگاری در نصب و راهاندازی آن یک ضرر مهم به شمار می‌رود. رعایت استانداردها برای طراحی آن بسیار مهم و ضروری است.
دیتا سنتری که در شرایط استاندارد راهاندازی شده باشد،حداقل برای ۱۰ الی ۱۵ سال بدون مشکل و ایراد اساسی، کارایی لازم را دارد. اما نباید با این توقع، آن را به حال خود رها کنید. بلکه باید مدام آن را چک کرده و به روز رسانی کرد. بهینه سازی دیتا سنتر بسیار حایز اهمیت است و شرط اصلی برای کارایی بالا به شمار می‌رود.
با توجه به نیاز سازمان، دیتاسنترها به مدل‌های مختلف تقسیم و بر مبنای آن طراحی و راهاندازی خواهند شد. برخی از دیتاسنترها به یک اتاق سرور و رک تجهیزات آن خلاصه می‌شوند. تجهیزاتی مثل سرور، کولینگ، و…. در داخل همان رک قرار می‌گیرد و یک دیتا سنتر مجهز اما در وسعت کوچک خواهید داشت.
عموما، یک اتاق به عنوان دیتاسنتر انتخاب و تمام تجهیزات مثل، رکها، سرورها، باتری‌ها، کولینگ‌ها و … در داخل همان اتاق قرار می‌گیرند.
اما در برخی از سازمان‌ها که حجم و نوع اطلاعات متفاوت است هر کدام از این تجهیزات به صورت مجزا از هم و در ابعاد متفاوت و در چندین اتاق مجزا نصب و راهاندازی می‌شود.
با توجه به دسته‌بندی‌های مختلفی که برای یک مرکز داده وجود دارد و قسمت‌های مختلفی که برای هر دسته قابل ارائه است، طراحی مراکز داده می‌بایست با رعایت موارد مطرح شده انجام بگیرد.
بزرگترین دیتاسنترهای جهان کدامند؟
از بزرگترین و معتبرترین دیتا سرورهای جهان، می‌توان به دیتاسنتر IBM در امریکا، دیتاسنتر iWeb در کانادا، دیتا سنتر OVH در فرانسه، دیتا سنتر AWS مربوط به شرکت آمازون و دیتا سرور Azure از زیرمجموعه‌های ماکروسافت اشاره کرد.
دیتاسنتر ها چه خدماتی را ارائه می‌دهند؟
- خرید سرور اختصاصی:
یک سرور با تجهیزات و امکانات مشخص و به صورت کاملا اختصاصی در اختیار بگیرید. در واقع بدون پرداخت هزینه زیادی برای خرید سرور و نگهداری از آن، سرور مورد نظر را به مدت دلخواه از یک شرکت دیگر اجاره می‌کنید. در حالی که تمام منابع و دسترسی به سرور منتخب خود را به صورت انحصاری در اختیار خواهید داشت.
- خرید سرور مجازی:
با خرید سرور مجازی یا VPS از دیتاسنتر شما یک قسمت فرضی از سرور اختصاصی اولیه و مقادیر معینی منابع اختصاصی از آن را در اختیار خواهید داشت. تفاوت اصلی آن با سرور اختصاصی در محدودیت و کمتر بودن منابع در دسترس و بالطبع هزینه‌ی کمتر نسبت به سرور اختصاصی است.
- نصب و راه اندازی سرویس‌های تحت شبکه:
نصب و راهاندازی سرویس‌های تحت شبکه مثل نرم افزارهای مالی و سیستم ویپ باید بعد از راهاندازی دیتاسنتر اجرا شود.
در دنیای امروزی با توجه به حجم عظیم داده‌ها، سایت‌های اینترنتی، اطلاعات و سرورها، مدیریت دیتاسنترها و تجهیزات ذخیره سازی اهمیت ویژه ای دارد. به همین دلیل طراحی، پیاده سازی، کنترل، مدیریت و نگهداری این تجهیزات به یک چالش اساسی برای هر سازمان و شرکتی تبدیل شده است.
از این رو طراحی و راه اندازی دیتاسنتر با هدف تمرکز سرورهای شبکه و استفاده از منابع مشترک نگهداری، از عوامل مهم و تاثیرگذار در پیشبرد کاری هر سازمانی تلقی می‌گردد.
